که غواړئ ښه ژباړه وکړئ نو دا څو ټکي عملي کړئ
غلام ولي نوري
دغه لاندې څو ټکي چي څه یې د ژباړې تر عملي کار وړاندې او څو یې د عملي کار سره سم پیلېږي ما د یو presentation په توګه برابر کړې ول خو د لیکني په ډول هم ښه استفاده ځني کولای سئ. که دا لاندي ټکي عملي کړئ، شاید دې ته ضرورت ونه لرئ، چي د ژباړي په اړه غوښن کتابونه مطالعه کړئ، البته دا په دې معنی نه ده، چي د ژباړي په اړه د لیکل سوو او ژباړل سوو کتابونو لوستل بي ګټي کار دئ.
- څه شي ژباړﺉ؟
تاریخي ، سیاسي، علمي ، ادبي او نور…
- ایا دا کتاب مهم دﺉ؟
دا مهال پښتو ته د هر شي اړتیا ده ،چي ورته راوژباړل سي او په زیاته بیا علمي اثارو ته ډیره اړتیا لیدل کیږي. په انتخاب کي باید ډیر دقیق و اوسئ، که مو انتخاب غوره وي نو هغه څه ،چي غواړې تر لاسه به یې کړﺉ. هغه کسان ،چي نوي د ژباړي ډګر ته ننوځي هر شي ،چي په لاس ورځي د ژباړي هڅه یې کوي، خو البته هر شی په ژباړلو هم نه ارزي ،ځکه که موږ ښه پلټنه وکړو، نو تر هغه څوچنده ښه اثار به د ژباړلو لپاره په لاس راسي.
- حساسیتونه خو به نه راپاروي؟
داسي ونه سي لکه ما ،چي د سارا چېس کتاب ترجمه کړ ،خو وروسته یې بیا تر وده نه سوای وتلای او له ډیرو مشکلاتو سره یې مخامخ کړم. یا کوم کس چي بېله د قران عظیم الشان د عربي پرته د قران شریف دري ترجمه چاپ کړه، چي وروسته یې په هیواد کي یو لوی بحث رامنځ ته کړ او اخیر کیسه دده په زنداني کولو خلاصه سوه.
- ایا له موضوع سره یې مینه لرﺉ؟
د بیلګي په توګه زه د سیاسي، اروا پوهني، فلسفې، تاریخي او داسي نورو اثاروسره ډیره مینه لرم او نه راباندي غمیږي ،پدې شرط چې په هغه کي هم زما د ذوق سره برابر وي.
- ایا دا کتاب او یا موضوع مو تر وس لاندي ده؟
داسي ونه سی لکه ما چي د امریکا دشیکاګو د پوهنتون د منیجمینټ د څانګي د ماسټرۍ د دورې کتاب ژباړلو ته ملا تړلي وه. یوه مکمله ورځ مي د یوې پاڼي پر ژباړلو تیره کړه. وروسته مي هغه کتاب یوه ملګری ته ور ښکاره کړ ،چي دا ډیر ښه کتاب دی خو ژباړه یې یو سه سخته ده. ده وویل دا خو باید داسي څوک وژباړي چي په همدې رشته کي ماسټري ولري او څو کاله یې بیا په همدې رشته کي درس ورکړي وي.
- ایا په همدې موضوع کي په خپله ژبه کي معلومات لرﺉ؟
که تاسو د سیاست په اړه کوم کتاب ژباړي نو په همدې موضوع کي باید معلومات ولري او مطالعه مو پکي کړې وي. که تاسو د یوې سیاسي څیرې په اړه یو کتاب ژباړﺉ ،که امکان ولري تر یوې اندازې او یا زیات د هغه کس په اړه په خپله ژبه کي له موجودو کتابونو څخه ګټه پورته کړﺉ. ددې شي په ګټه به هغه وخت و پوهیږﺉ چي په ژباړه لاس پوري کړﺉ.
- Duplicationیا بل چا خو به نه وي ژباړلي او یا یې ژباړي؟
شاید تاسو به خبر یاست چي د (نن شپه اوښکي څاڅي) د ناول په ژباړلو په یوه وخت کي درې کسان بوخت ول. داسي باید ونه سي ځکه یو خو په پښتو کي ژباړونکي لږ دی نو ولي باید د څو کسانو انرژي پر یوه شي مصرف سي. تاسو د ذاکر نایک کتابونه وګورﺉ چي هر یو یې پنځو شپږو کسانو ژباړلۍ دﺉ.
- په څونه وخت کي یې ژباړﺉ؟
د ځینو کتابونو لپاره وخت هم مهم وي که تاسو یو کتاب ژباړﺉ نو د هغه لپاره یو معین وخت وټاکی. دا څو کټي لري یو خو تاسو وخت ته ژمن ساتي او بل ځني کتابونه که په هغه ټاکلي وخت او دوره کي وړاندي نه سي بې ګټي کیږي او خپل اعتبار د لاسه ورکوي.
د ژباړی په وخت کی څو ټکو ته کتنه:
- تر دې وړاندي چي کتاب ته د ژباړي لپاره کښینی نو د لغتونو غم مو یې باید له مخکي خوړلی وي.
تر ژباړي مخکي کتاب ولولئ،او هغه لغتونه راټول کړئ، چي تاسي ورسره مشکل لرﺉ. په یوه کتابچه کي یې ولیکی او ترجمه یې کړﺉ او د ژباړي په وخت کي هغه کتابچه مخ ته پرانیستي داسي ځای درته کښیږدﺉ که ستاسو سرکښته وي او یا مو څنګل لګولی وي نو د راپورته کیدو اړتیا ورته نه وي.
- د ژباړي په وخت کي له مشکل او سخت ځای سره مخامخ کیدل.
د ژباړی په وخت کي به له داسي فراګرافونو سره مخ سی چي کومي نتیجې ته به ځیني ونه رسیږﺉ، بس هغه ځای هم هغسي پریږدﺉ او په کتابچه کي چي ستاسو په فکر همدومره ځای به وغواړي سپین پریږدﺉ، خو کله چي بیا بله ورځ او یا یو ګړی وروسته هغه ته راوګرځی نو کولای به سی چي د هغه مفهوم تر لاسه کړﺉ.
- په ژباړه کي مذهبي حساسیتونو ته پام کول.
د ګاندي لسمسي راجموهن ګاندي په خپل کتاب ( باچاخان: د پښتنو د عدم تشدد باچا) کي باچا خان د پښتنو پیغمبر بللی دﺉ. ایا زموږ ټولنه ددې زغم لري چي باچا خان ته پیغمبر ووایو؟ دا بیا بېله خبره ده چي د پیغمبر اصلي مفهوم څه دﺉ خو زموږ په ټولنه کي پیغمبر د خدای رسول ته ویل کیږي. زما په یو بل کتاب (د نړۍ سل اغېزناک شخصیتونه) کي لیکوال قران په ډیر دقیق ډول د محمد ص د خولې څخه راوتلي خبري بولي خو د وحي ذکر یې نه دﺉ ور سره کړﺉ. نو که موږ دا په همدې شکل ترجمه کړو لکه څرنګه چي په کتاب کي راغلي نو فکر نه کوﺉ چي د زیاتو مشکلاتو سره به مخامخ سو؟ زما په یوه بل کتاب کي ایاتونه راغلي وه ،چي هغه مي ټول په یو لیکوال ملا ترجمه کړل او بیا مي د کتاب په سریزه کي د هغه یادونه هم وکړه ،چي دا ایاتونه مانه بلکي پلاني ژباړلي دي.
- د ژباړي د متن تصحیح.
د ژباړي د متن تصحیح باید په داسي چا وسي چي امانتداره وي او تر هغه وروسته یي باید تاسو خپله هم تر نظر تېر کړﺉ او یاد ولرﺉ چي لومړی تصحیح یي په خپله مه کوﺉ.
- ددې ټولو چارو تر بشپړېدو وروسته نو چي هر څومره ژر یې د چاپ چاره وسي هغومره به ښه وي ځکه چي خلک ځني مستفید کیږي، د ډپلیکیشن مخه نیول کیږي او تاسو ته فیډ بک په لاس درځي. صحافت یې هم یوه مهمه موضوع ده چي د کتاب په خرڅولو او علاقه ښودلو کي خورا مهم رول لوبوي.
